Η επίτευξη ενός "Σχολείου για όλους"
Στην αρχή του 21ου αιώνα, η κοινωνική ένταξη και συνοχή αποτελούν ένα από τα πλέον σημαντικά θέματα που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες κυβερνήσεις και δη τα εκπαιδευτικά συστήματα. Συγκεκριμένα, ο θεσμός της εκπαίδευσης έχει τη δυνατότητα να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που αναγνωρίζει και αποδέχεται την ποικιλομορφία των μαθητών/τριών. Η ανάγκη για μια κουλτούρα που προωθεί την αμοιβαία κατανόηση και αποδοχή των διαφορών είναι επιτακτική.
Μέσω της εκπαίδευσης μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον, όπου οι μαθητές/τριες μπορούν να εκφράζουν τις διαφορετικές ιδέες, πεποιθήσεις και πρόσδοκίες τους. Αυτό δεν ενισχύει μόνο την κοινωνική συνοχή, αλλά επίσης, προετοιμάζει τους/τις μαθητές/τριες για τη ζωή σε έναν κόσμο, όπου η ετερότητα θα είναι ο κανόνας παρά η εξουσία. Είναι σημαντικό να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον που θα επιτρέπει σε όλα τα άτομα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με ειδικές, κοινωνικές ή άλλες ανάγκες να έχουν μια ποιοτική ζωή και να αισθάνονται ενσωματωμένοι κοινωνικά. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται να προωθήσουμε τα συναισθήματα ευημερίας, ελέγχου και αυτοελέγχου, τη θετική αυτοεικόνα και το αίσθημα της αισιοδοξίας για το μέλλον. Μια προσέγγιση που μπορεί να ενισχύσει αυτήν την πρακτική είναι ότι η πολιτεία χρειάζεται να προωθήσει την ισότητα ως μια συνεχή διαδικασία και να παρέχει τους απαραίτητους πόρους για την εκπαίδευση και την κοινωνική ένταξη των ανθρώπων που τους χρειάζονται.
Στο πλαίσιο της τεχνολογικής προόδου, η εφαρμογή προηγμένων τεχνολογιών για τη δημιουργία “έξυπνων πόλεων” (smart cities) μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής, μειώνοντας την κατανάλωση φυσικών πόρων και προστατεύοντας το περιβάλλον. Επεξηγηματικά, η έξυπνη κινητικότητα και το έξυπνο περιβάλλον διαβίωσης μπορούν να βελτιώσουν τη ζωή των ατόμων με ειδικές, κοινωνικές ή άλλες ανάγκες στην πόλη. Επιπλέον, είναι αναγκαίο να διευκολυνθεί η κίνηση τους στο περιβάλλον τους, με ράμπες, ελεύθερα πεζοδρόμια και πρόσβαση σε κτίρια, προκειμένου να αισθάνονται άνετα και ασφαλή. Επίσης, η υλοποίηση “έξυπνων σχολείων” (smart schools) την ενσωμάτωση όλων των μαθητών, προωθώντας τη συμμετοχή όλων στην εκπαιδευτική διαδικασία. Είναι σημαντικό να προάγουμε την αποδοχή των διαφορετικών ιδιαιρετοτήτων κάθε ατόμου και οι εκπαιδευτικές πρακτικές να προσαρμόζονται στις ανάγκες κάθε μαθητή/τριας.
Επιπροσθέτως, βασικό μέλημα της σύγχρονης κοινωνίας οφείλει να είναι η εξασφάλιση ίσων ευκαιριών για όλους στον τομέα των επαγγελματικών δικαιωμάτων και της εργασίας. Επιπρόσθετα ακόμα ένα σύστημα κοινών κινήτρων στην κοινωνία και στην αγορά εργασίας θα μπορούσε να προωθήσει την πρόσληψη και την απασχόληση. Αυτό καθιστά αναγκαία, επίσης, την αναγνώριση των δικαιωμάτων των ατόμων που χρήζουν ειδικής αγωγής κι εκπαίδευσης και τη διευκόλυνση της ομαλής τους ένταξης στην κοινωνία, ώστε να μην αισθάνονται αποκλεισμένοι λη μοναχικοί. Δε θα πρέπει να παραλειφθεί ότι είναι αδήριτη ανάγκη να δοθεί σε όλα τα άτομα η ευκαιρία να αναπτύξουν τις μοναδικές τους ικανότητες ισάξια μέσω ειδικής εκπαίδευσης κι εκπαίδευσης σε εξειδικευμένους τομείς, που θα αναδεικνύονται τα ιδιαίτερα ταλέντα των ατόμων. Επίσης, οι ειδικοί στην ψυχολογία πρέπει να παράσχουν την απαραίτητη υποστήριξη και στήριξη για να βοηθήσουν τα άτομα να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις και τις όποιες δυσκολίες τους. Ακόμη, η ευαισθητοποίηση κι η αντιμετώπιση χωρίς προκαταλήψεις από το σύνολο της κοινωνίας είναι κρίσιμη για την ενσωμάτωσή των υπό μελέτη ατόμων και την ομαλή τους ένταξη. Πέρα από αυτό, οι ίσες ευκαιρίες για πολιτική συμμετοχή στον δημόσιο βίο θα επιτρέψουν στα άτομα με ειδικές, κοινωνικές ή άλλες ανάγκες να αισθάνονται ότι έχουν φωνή στην κοινωνία και να μπορούν να εκφράσουν τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά τους ελεύθερα. Γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό ότι η προώθηση της βελτίωσης της ποιότητας της ζωής για όλους απαιτεί εξελιγμένες τεχνολογικές και εκπαιδευτικές πρακτικές που θα προσαρμόζονται στις ανάγκες και στις δυνατότητες κάθε ατόμου.
Με βάση όσα ήδη μνημονεύθηκαν, η ενσωμάτωση όλων κάτω από το πρίσμα ενός «Σχολείου για Όλους», που θα βασίζεται στις αρχές της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης καθίσταται ζωτικής σημασίας για μια εκπαιδευτική πραγματικότητα που αναγνωρίζει και υποστηρίζει τη διαφορετικότητα των ατόμων, αρκεί να σκεφτούμε πως η πρακτική αυτή θα εξασφαλίσει σε κάθε μαθητή/τρια την πρόσβαση στην ποιοτική εκπαίδευση και την ανάπτυξη του δυνάμικού του/της για μια παγκόσμια κοινωνία, όπου οι ενσυναίσθηση, ο σεβασμός και η κατανόηση θεωρούνται βασικές αξίες.
Φούφα Αφροδίτη, Μαθήτρια Β' Λυκείου.